22-05-2017 - Kitesurfen, Nieuws, Leesvoer

Haal meer uit de windvoorspellingen

Kiten kan niet altijd: de wind bepaalt of je het water op kunt. En dan zijn er natuurlijk andere obstakels; werk, verjaardagen en afspraken met kennissen en vrienden (die niet kitesurfen). Stel dat er een mogelijkheid was dat je agenda automatisch wordt ingevuld door een app voor een kitesessie op basis van de perfecte windvoorspellingen. Voorlopig een utopie, maar we komen met behulp van apps, websites en zelfs gadgets steeds dichterbij deze droom. Access heeft een overzicht gemaakt van zowel metingen als voorspellingen en geeft tips om nog beter te kunnen voorspellen hoe dichtbij je volgende kitesessie is.

Tekst Sally Stoop Grafieken World Wide Web

Metingen

Was er tot enkele jaren geleden alleen de vaak niet bereikbare website Actuelewaterdata.nl van Rijkswaterstaat, tegenwoordig zijn er genoeg alternatieven. De actuele situatie inschatten is gemakkelijker dan ooit. Zo heb je websites en apps van Actuelewind.nl en Windyty. com en meteostations van Windguru, Windfinder en nog wat andere initiatieven (zie de tabel voor de details). Een kleine aantekening bij de waarnemingen van sommige meetpunten is wel nodig. De registraties van bepaalde locaties moet je corrigeren om de daadwerkelijke wind te kunnen schatten. Bij anderen moet je er weer rekening mee houden dat ze er naast kunnen zitten omdat ze niet goed zijn gepositioneerd voor bepaalde windrichtingen. Om het een beetje overzichtelijk te maken hebben we een tabel gemaakt. Prettige bijkomstigheid is dat alle genoemde voorbeelden voor de actuele metingen gratis zijn.

Haal meer uit de windvoorspellingen
Windmetingen van Rijkswaterstaat

Tip: voor de sites die niet automatisch de data bijwerken (zoals bijvoorbeeld voor Actuelewind. nl); gebruik in je browser een tooltje als ‘auto refresh’, zodat je niet steeds zelf op refresh-knop hoeft te klikken.

Haal meer uit de windvoorspellingen 2
Windmetingen van Actuelewind.nl
Haal meer uit de windvoorspellingen 3
Voorbeelden van windmetingen in Nederland

Windvoorspellingen

Ook voor de verwachting in Nederland zijn er nogal wat websites en apps die je kunt gebruiken. Welke het beste geschikt is voor het kiten is niet zo gemakkelijk te boordelen. De wind goed voorspellen is dan ook een stuk lastiger dan de actuele windmetingen doorgeven. We proberen je een stuk op weg te helpen in het oerwoud van voorspellingen door aan te geven waar de gegevens vandaan komen en hoe vaak ze worden ververst. Opvallend is bijvoorbeeld dat voor de lange termijn-verwachting, langer dan vier dagen, er bijna op alle websites en apps hetzelfde model (en dus dezelfde gegevens) wordt gepubliceerd. Voor de korte termijn zijn er gelukkig wel meer smaken om uit te kiezen.

We hebben uitgezocht waar je waarschijnlijk de beste voorspellingen vandaan kunt halen voor Nederland. Aan de hand van de resolutie kan je al inschatten wat de kwaliteit is. Nederland is voor het berekenen van de windvoorspelling opgedeeld in allemaal vakjes. Voor elk vakje wordt een aparte berekening uitgevoerd. De term resolutie staat voor de grootte van het vierkantvakje waarvoor gerekend wordt. Hoe kleiner, hoe beter. Maar er komt meer bij kijken. Bij elke voorspelling is een uitleg nodig, met name welk model is toegepast. Een eenvoudig model, dat met een hele fijne resolutie heel vaak wordt doorgerekend kan wel eens minder goed zijn dan een geavanceerd model dat maar een keer per dag wordt doorgerekend voor een groot gebied.

Haal meer uit de windvoorspellingen 4
Kaart van het HiRLAM*_model van het KNMI

Om dat laatste uit te leggen beginnen we eerst met een paar weetjes. De basis voor de voorspellingen komen van weermodellen die om de paar uur worden doorgerekend. De gebruikelijke modellen voor Europa en vaak ook daarbuiten zijn het GFS*- en WRF*-systeem. Dat rekenen kost nogal wat (computer)kracht en duurt vaak uren. Met het krachtiger worden van de computers werd het mogelijk om de rekenvakken te verkleinen. Windguru, Windfinder, Windyty en Wisuki gebruiken allen GFS voor de tiendaagse voorspelling. Windfinder en Windguru hebben ook de WRF-gegevens toegevoegd voor de prognose op korte termijn. Specifiek voor Nederland worden er nog aanvullende modellen gebruikt. Voorbeelden daarvan zijn het door het KNMI gebruikte HiRLAM-model voor de korte termijn-verwachting en het HARMONIE-model.

Daarnaast zijn er nog prognoses die de gegevens van anderen combineren. Weeronline bijvoorbeeld. Zij gebruiken het zogenaamde Meteovista, dat de verwachting haalt uit een combinatie van het HIRLAM-model (KNMI) en het GFS-model. Er wordt een vorm van statistiek toegepast om de weersverwachting van die authentieke weermodellen te verbeteren door actueel gemeten waarden in te voeren. Zo staat op de website van Weeronline: “Als op een bepaald punt bij een door GFS berekende westenwind van 9 m/s vrijwel altijd maar 6 m/s wordt waargenomen, dan neemt Meteovista dat mee in zijn berekening en die geeft in zo’n geval de windsnelheid die het dichtst bij de actuele wind lag. Deze methode is meestal beter dan de oorspronkelijke bepaling”. Updates van Meteovista zijn per uur beschikbaar. Op de korte termijn zijn de waarnemingen veel beter dan het GFS- en HIRLAM-model. Er wordt namelijk ook rekening gehouden met kleine verschillen in het lokale weer.

Haal meer uit de windvoorspellingen 5
De gegevens in onderstaande tabel komen van de websites van de aanbieders. Uiteraard is dit een momentopname, want af en toe worden er verbeteringen doorgevoerd.

Maar hoe zit het dan met de betaalde versies van onder andere Windfinder (app), Windguru, Windyty en Weeronline? Bij de Windfinder- app kun je voor ongeveer 2 euro toegang krijgen tot de zogenaamde Superforecast en windvoorspellingskaarten. Deze zijn overigens wel gratis te bekijken op het internet. Windguru geeft je voor twintig euro per jaar toegang tot de korte termijn verwachting (WRF27 en WRF9), die twaalf uur recenter is dan de gratis versie. De data van Windfinder Superforecast blijkt nagenoeg gelijk aan die van de betaalde versie van Windguru. Je kan je daarom afvragen waarom je eigenlijk zou betalen voor de pro-versie van Windguru, maar dat terzijde. Bij Surfweer.nl kun je jezelf een bericht laten sturen, gemaakt door de in de surfwereld fameuze Tobias van Tellingen die zijn eigen, gemakkelijk te begrijpen, verhaaltje maakt door het bekijken en analyseren van een heleboel modellen. Hierin wordt een uitgebreide windverwachting gegeven voor de komende vijf dagen met de belangrijkste momenten om vrij te nemen (wind 22-30 knopen). De kosten daarvan zijn aanzienlijk hoger dan voor Windguru, namelijk 72,50 euro per jaar.

De pluim geeft de mate van onzekerheid van de weersverwachting aan. De pluim komt tot stand doordat het KNMI het ECMWF-model een aantal keer laat draaien met iedere keer een kleine verandering aan de begintoestand. Hoe dichter op elkaar de lijnen liggen, hoe zekerder de verwachting is. Liggen de lijnen ver uit elkaar dan is het weer voor de komende periode onzeker. De grafiek zegt dus iets over de zekerheid van de voorspelling. Predictwind. com heeft ook iets dergelijks. Door in een tabel het resultaat van vier verschillende (speciaal door Predictwind ontwikkelde wereldwijde berekeningen) te tonen weet je meer over de mate van zekerheid van de voorspelling. Als ze namelijk alle vier verschillen is er weinig zekerheid, liggen ze dichter bij elkaar dan kan je er vanuit gaan dat het klopt.

Haal meer uit de windvoorspellingen 6
Predictwind.com tabel met 4 verschillende voorspellingen

Gebruiksvriendelijkheid

Tot zover hebben we het eigenlijk alleen nog maar over de kwaliteit van de data gehad, maar er is nog meer dan dat. De meeste modellen en weerkaarten zijn moeilijk te lezen en te interpreteren als het niet je dagelijkse kost is. Het liefst zien we in een oogopslag of er mogelijk een mooie kitesessie aankomt. De meeste gebruikers gaan daarom vooral af op het gebruiksgemak van een app of website. Op Wisuki is door de overzichtelijke kleurenstelling van de icoontjes verrassend snel af te lezen of er kans is op wind. Maar Wisuki blinkt niet uit in de hoeveelheid of kwaliteit van de modellen. Zo maakt deze app bijvoorbeeld geen gebruik van korte termijn- berekeningen, die over het algemeen beter zijn dan het gebruikte GFS-model.

Haal meer uit de windvoorspellingen 7
Uiterlijk van een willekeurige Wisuki voorspelling
Haal meer uit de windvoorspellingen 8
Het gebruiksonvriendelijke uiterlijk van de Meteovista-kaarten (Weeronline)

Het omgekeerde kan eigenlijk gezegd worden over de door en voor Nederland ontwikkelde HIRLAM- en Meteovista-voorspellingen. De kaarten van HIRLAM, met allemaal kleuren en pijlen, zien er net zo uit als bij Windfi nder. Het aardige van dit soort kaarten is dat je kunt inschatten waar het windveld ligt. Dan kan je dus eventueel besluiten meer naar het zuiden of juist naar het noorden te rijden. Maar helaas zijn zulke kaarten minder snel te begrijpen dan de tabel van Wisuki of Windguru. Het is ook best vermoeiend om die kaarten allemaal te bekijken. Windyty doet het voor het oog leuker, dat beweegt tenminste. Maar het blijft het makkelijkst om de door jouw gekozen locatie in een mooie, overzichtelijke tabel te zien. Wellicht zijn veel kiters een beetje lui bij het bekijken van de windvoorspellingen? De looks van de Meteovista-kaarten – namelijk allemaal getallen op de kaart van Nederland – zijn nog minder gebruiksvriendelijk. Zonde, want juist dit model geeft de beste windvoorspellingen. De meteologen achter Weeronline.nl hebben waarschijnlijk meer tijd gestoken in de ontwikkeling van het ideale model, dan in het design van een overzichtelijk resultaat van die berekeningen. Wat resulteert in een leuke kaart met allemaal getallen, maar helaas ontbreekt de optie om een locatie (kitespot!) op te geven.

Dit artikel is afkomstig uit de Access #4 van 2016. Dit nummer kunt u hier bestellen. Wil je niks meer missen op het gebied van Kitesurfen word dan abonnee

 van